روزنامه ابتکار
1397/01/22
در حاشیه نمایشگاه عکسهای کیارستمی از لوور، هنر عکاسی– نقاشی در ایران بررسی شد عکاسی شاعرانه آقای کارگردان
فاطمه امینالرعایامقابل اولین تابلوی نمایشگاه که بایستید، چند ثانیه‌ای ذهن‌تان درگیر تفکیک مرز واقعیت و نقاشی میشود؛ عکسی از نمایشگاه لوور که در آن چندین نفر مشغول تماشای چند نقاشی هستند اما تشخیص اینکه کدام افراد نقاشی هستند و کدام واقعی، کمی شما را گیج خواهد کرد. اینجا نمایشگاه عکسهای عباس کیارستمی است با عنوان «به من نگاه کن»، جایی که این کارگردان سینما، «عکاشی» کرده است!
مدتی است که موزه ملی ایران میزبان چندین اثر از موزه لوور فرانسه است. این آثار با استقبال بسیاری روبه‌رو شده و در حاشیه این موزه نیز نمایشگاهی نیز از عکسهای عباس کیارستمی از لوور برپا است، نمایشگاهی که شاید جذابیتش کمتر از موزه لوور نباشد. اما چه چیزی باعث جذابیت نمایشگاه «به من نگاه کن» شده است؟ شاید برخی بگویند سنگینی نام کیارستمی برای استقبال از عکس‌هایش کافی است، اما باید بگوییم این نمایشگاه چیزی بیش از یک عکس است. او در این نمایشگاه عکاشی کرده است، یعنی با ترکیب کردن نقاشی‌های موجود در موزه لوور و عکاسی از بازدیدکنندگان در موقعیت‌های خاص، تلاش کرده تا مفهومی دیگر را به مخاطبش ارائه کند. کیارستمی در این نمایشگاه با نگاهی بعضا شاعرانه عکس‌هایی خلق کرده که با کمی دقت، خنده‌ای ناشی از درک خلاقیت بالا و کادربندی‌های دقیق بر لبان مخاطب می‌نشاند.
تفاوت کیارستمی کارگردان با کیارستمی عکاس
«عکاشی» گرچه هنر جوانی است ولی تازه نیست. شاید تا پیش از این مخاطب عام چندان توجهی به این هنر تلفیقی نداشت اما حالا سنگینی نام کیارستمی نگاه‌ها را به این هنر جلب کرده است. اما در میان نمایشگاه‌های اینچنینی، نمایشگاه این کارگردان صاحب سبک در چه رتبه‌بندی‌ای قرار دارد؟ حمزه اولیازاده، عکاس و مدرس عکاسی، درباره نمایشگاه «به من نگاه کن» کیارستمی به «ابتکار» می‌گوید: جایگاه کیارستمی در سینما با جایگاه او در عکاسی متفاوت است. ممکن است در سینمای ایران نمونه‌ای مثل کیارستمی وجود نداشته باشد اما در عکاسی نمونه‌های بسیار بهتری از او حضور داشته و دارند. البته این گفته به آن معنی جبهه داشتن عکاسان نسبت به کسانی که از حرفه‌های دیگر وارد عکاسی می‌شوند، نیست. حرف آقای کیارستمی در سینما ممکن است، سخنی بسیار بدیع باشد اما در عکاسی چنین نیست.
او ادامه می‌دهد: نگاه به عکاسی در مورد شخصیت‌های اینچنینی تحت تاثیر نام و عنوان این افراد است. اگر قرار است در مورد موضوعی نقدی بیان شود، باید کاملا عادلانه و منصفانه باشد، همانطور که یک عکاس نقد میشود، نه اینکه کیارستمی بزرگ نقد میشود.
نمونه‌های بسیار هنر عکس- نقاشی
عکسهای عباس کیارستمی، تلفیقی است از هنر نقاشی و عکاسی و به نوعی نگاه هنر عکاسی به نقاشی. اما این نوع از نقاشی چقدر در فضای امروز عکاسی ما رایج است؟ اولیازاده در پاسخ به این سوال می‌گوید: ابراهیم حقیقی سال‌ها پیش این کار را آغاز کرد و اسم «عکاشی» به معنی عکس-نقاشی را روی این هنر تلفیقی گذاشت. همین‌طور رسول اولیازاده از فعالان این حوزه است و سال‌ها است که آن را در مقاطع بالای دانشگاهی هنر تدریس می‌کند. نمونه‌های بسیار زیادی از چنین نگاهی وجود داشته است. عکس- نقاشی در یک دهه گذشته که بیشتر به آن پرداخته شد، بیشتر قائل به نرمافزار بود و با فوتوشاپ انجام می‌شد. آقای کیارستمی از این نگاه فاصله گرفت و فرم ایجاد کرد، مثل رسول اولیازاده اما افراد زیادی هستند که این تلفیق را با تکنیک پیاده می‌کنند. پرداختن به هنر عکاسی با نگاه به نقاشی اتفاق تازه‌ای نیست. خارج از ایران بارها چنین نمایشگاه‌هایی برگزار شده است. اما در سال‌های اخیر توجه بیشتری به این سبک شده است. بسیاری از شاگردان من چند ماه یک‌بار نمایشگاه‌هایی برگزار می‌کنند از عکس‌هایی که با نقاشی ترکیب شده‌اند، البته با استفاده از تکنیک یا همان نرمافزار.
این مدرس عکاسی با بیان اینکه عباس کیارستمی صاحب عکسهای بسیار موفقی در این سبک است، درباره دلایل موفقیت این کارگردان در این شاخه عکاسی می‌گوید: فریمی که کیارستمی به دلیل فیلمساز بودن می‌بیند، بسیار متفاوت از دیگران است و همچنین دانش در حوزه زیبایی‌شناسی و آشنایی با فرم و مخصوصا اشراف او به مدرنیته باعث شده تا کیارستمی همیشه حرفا‌های تازه‌ای در این حوزه داشته باشد منتها اگر قرار بود این نمایشگاه خیلی بدیع باشد، باید 10 سال پیش برگزار می‌شد. قطعا این کارگردان به دلایلی این نمایشگاه را در زمان حیات خودشان برگزار نکرده‌اند، شاید هم فرصتش فراهم نشده است. بدون شک کیارستمی سبک خاصی دارد حتی در هنر عکاسی، ولی باید به هر موضوعی در زمان مناسب پرداخته شود.
باید بانک مخاطب داشته باشیم
موضوع مهم دیگر در این خصوص استقبال و درک مخاطب از این هنر نو است. در میان بازدیدکنندگان نمایشگاه کیارستمی کم نبودند افرادی که تنها معتقد بودند شاهد عکسهای زیبا هستند و پیام خاصی از هیچ کدام از فریم‌ها دریافت نمی‌کردند. اولیازاده درباره دلایل این اتفاق می‌گوید: شاید مردم از این هنر یا نمایشگاه‌های مشابه خبر ندارند. بسیاری از افراد از نمایشگاه کیارستمی خبردار نمی‌شوند چه برسد به هنرمندان کمتر شناخته شده. از سوی دیگر امروز ذائقه مردم بسیار مترقی شده هرچند به دهه 50 بازگشتیم ولی از قهقرایی که دچارش بودیم فاصله گرفته‌ایم. امروز اقبال عمومی نسبت به خرید تابلوهای رئالیست کمتر شده است و بیشتر به سراغ تابلوهای فاین‌آرت می‌روند. پس مردم به آگاهی و شناخت رسیده‌اند اما خبردار نمی‌شوند. اما این را فراموش نکنیم که هر هنری باید مخاطب خودش را شناسایی کند.
او درباره راهکارهایی برای حل این مشکلات می‌افزاید: تنها راه‌حل ایجاد یک بانک مخاطب است. در کشوری مثل اتریش که کسب و کارش فروش آثار هنری است، بانکی از مخاطبان هر حوزه در اختیار دارند. مخاطبان هر حوزه با این روش شناسایی می‌شوند و با اطلاع‌رسانی به آنها آگاه‌سازی در خصوص برپایی نمایشگاه‌ها صورت می‌گیرد.
خلاقیت محصول محدودیت
سبک‌های تلفیقی مستلزم وجود خلاقیت در هنرمند است؛ چگونه می‌توان این خلاقیت را در هنرجوها افزایش داد؟ این مدرس عکاسی می‌گوید: همواره محدودیت باعث ایجاد خلاقیت میشود. ما با همین محدود‌ها هم مطمئنا به اهداف‌مان خواهیم رسید.
نمایشگاه عکسهای کیارستمی از لوور در موزه ملی که از 14 اسفند سال 96 آغاز شده است، تنها تا پایان فروردین ماه برپا خواهد بود.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» ازمرگ سینماهای قدیمی در برابر پردیس‌های سینمایی و راه‌های جلوگیری از آن گزارش می‌دهد
«ابتکار» تخصیص یارانه دو میلیاردی به احزاب را بررسی می‌کند
تحزب یارانه ای
نمایش قدرت میان مسکو و واشنگتن در آسمان و دریای سوریه در جریان است
از جنگ جهانی کوچک تا جنگ جهانی سوم
نجفی بالاخره رفت، حسینی مکارم سرپرست شهرداری تهران شد
تلاش شورا برای انتخاب شهردار پایتخت در یک ماه آینده
ژوبین صفاری
مدار سقوط به سمت بی اعتمادی
در حاشیه نمایشگاه عکسهای کیارستمی از لوور، هنر عکاسی– نقاشی در ایران بررسی شد
عکاسی شاعرانه آقای کارگردان
«ابتکار» سناریوهای مختلف نجات شورترین دریاچه ایران را بررسی کرد
حیات «ارومیه»؛ از «کاسپین» تا «وان»
«ابتکار» تاثیرات نرخ گذاری دلار 4200 تومانی در بازار را بررسی کرد
آرامش اجباری پس از توفان ارزی
نوبخت:
بازار ارز کل اقتصاد را تحت‌الشعاع قرار نمی‌دهد
سرخو: خانه احزاب در سال پیش‌رو به کادرسازی حزبی توجه کند
سرخو: خانه احزاب در سال پیش‌رو به کادرسازی حزبی توجه کند
سرخو: خانه احزاب در سال پیش‌رو به کادرسازی حزبی توجه کند
